Pompy ciepła – informacje

Jest to coraz częstsze pytanie, ponieważ budując nowy dom często pompa ciepła jest jedynym logicznym wyborem w kwestii ogrzewania domu. Jesteśmy także zachęcani do tego wyboru programami dotacyjnymi dla nowych domów takich jak Moje Ciepło.

W domach starszych zasilanych kotłami stałopalnymi pojawia się obowiązek wymiany źródła ciepła na bardziej ekologiczne, czyli między innymi pompę ciepła a to najbardziej ekologiczny wybór. Tutaj też znajdziemy zachęty w postaci dotacji. Poza lokalnymi programami mamy ogólnopolski program wsparcia Czyste Powietrze wspierający termomodernizację, wymianę nieefektywnego źródła ciepła itd. Zasady programu Czyste Powietrze znajdują się tutaj.

Najpierw odpowiedzmy sobie na pytanie jak działa pompa ciepła? Odpowiedź jest banalnie prosta. Pompa pobiera ciepło z zewnątrz budynku i przekazuje je do instalacji grzewczej. Ten sam efekt jest wykorzystywany praktycznie w każdym domu w naszej kuchni. Lodówki absorbują ciepło ze środka i oddają na zewnątrz. Proste, prawda? To skąd pompa ciepła pobiera ciepło jak jest mróz na zewnątrz? Dla pompy ciepła przy niskich temperaturach zewnętrznych (do nawet -20/-25°C) nadal istnieje możliwość odzyskania energii cieplnej, jednak należy pamiętać, że efektywność pompy ciepła spada razem z temperaturą zewnętrzną. Dlatego właśnie instalacja pompy ciepła powinna być poprzedzona prawidłowym doborem jej mocy. Jak dobrać pompę ciepła wytłumaczyliśmy.

Urządzenia te możemy podzielić na:

a) gruntowe pompy ciepła - są one zasilane ciepłem ziemi. W zależności od wersji tych pomp ciepło jest pobierane z gruntu przez kolektory poziome (trzeba mieć sporo miejsca na działce, aby móc ją wykorzystać na ten cel) lub pionowe wymagające nieco mniej miejsca. Sądy pionowe umieszcza się nawet kilkadziesiąt metrów w głąb gruntu, choć najczęściej jest to kilkanaście metrów. Ogromną zaletą gruntowych pomp ciepła jest ich wysoka efektywność, natomiast największą wadą jest wysoka cena.

b) pompy ciepła powietrze-powietrze - czyli najprościej ujmując pompy odbierające ciepło z powietrza zewnętrznego i przekazujące je do wewnątrz budynku. Najprostszym przykładem takiej pompy ciepła jest klimatyzator z funkcją ogrzewania. Nie jest to wydajne rozwiązanie choć może okazać się dobrym wyjściem do ogrzania małego pomieszczenia/biura.

c) pompa ciepła powietrze-woda - najpopularniejsze i w naszej opinii najlepsze rozwiązanie. Pompa ta wykorzystuje powietrze zewnętrzne, a ciepło pobierane przekazuje do wody, która następnie trafia do instalacji grzewczej budynku. W kategorii tych pomp znajduje się także pompa ciepła do ogrzewania wody basenowej. Działa ona na tej samej zasadzie, co urządzenie służące do ogrzania domu.

Powietrzne pompy ciepła dzielimy jeszcze na dwa rodzaje ze względu na ich budowę:

a) Pompy ciepła typu split - składa się ona z dwóch urządzeń. Jednostki zewnętrznej i wewnętrznej. Jednostka zewnętrzna odzyskuje ciepło z otoczenia, a jednostka wewnętrzna przekazuje je do instalacji grzewczej. Jednostki te są połączone ze sobą rurkami, w których znajduje się czynnik chłodniczy, a do ich montażu wymaga się uprawnień F-gaz. Największą zaletą takiej pompy ciepła jest brak zagrożenia zamarznięcia części zewnętrznej instalacji, a największą wadą częstsze i droższe niż w monoblokach serwisy.

b) Pompa ciepła typu monoblok - najpopularniejszy i najbardziej rozwijany rodzaj pomp ciepła. Nie wymagają uzupełniania czynnika chłodniczego, ponieważ całość układu jest w jednostce zewnętrznej. Świetnie nadają się do ogrzewania budynków mieszkalnych jak i komercyjnych. Mogą zapewnić chłodzenie latem, choć to zadanie sugerujemy zostawić systemowi klimatyzacji. Jest najczęstszym wyborem w przypadku zmiany źródła centralnego ogrzewania.

Pod wieloma względami tak. W zakupie i montażu na pewno są tańsze urządzenia grzewcze. W zakupie i montażu relatywnie taniej klasuje się kocioł zasypowy, a jeżeli mamy już przyłącz gazu w modernizowanym budynku to koszt inwestycyjny w instalację z kotłem gazowym także będzie niższy niż w pompę ciepła. Czy jednak chodzi tylko o koszt montażu, kiedy bierzemy pod uwagę jedyne źródło ciepła naszego domu. Dobrze dobrana pompa ciepła w ocieplonym domu zapewnia niskie koszty eksploatacji, a także zapewni ogrzewanie wody użytkowej. W połączeniu z instalacją fotowoltaiczną staje się bardzo przewidywalnym kosztowo źródłem ogrzewania. W przeciwieństwie do kotłów stałopalnych nie wymaga chodzenia i "dokładania" zapewnia czystą pracę i jest bezobsługowa. Z wykorzystaniem pompy ciepła mamy zapewnione także podgrzewanie wody użytkowej, co szczególnie latem jest zdecydowanie wygodniejszym rozwiązaniem niż kotły stałopalne.

Nowe budownictwo charakteryzuje się dużą energooszczędnością i świetnym ociepleniem. Praktycznie zawsze korzysta się z dobrodziejstwa ogrzewania podłogowego, które jest najlepszym sposobem rozprowadzania i akumulacji ciepła. Dzięki tzw. podłogówce w każdym pomieszczeniu pompa ciepła pracuje na niskim parametrze, czyli z wysoką wydajnością. Najczęstszym błędem inwestorów w tym wypadku jest dokładanie do obiegu popularnej łazienkowej "drabinki". Jeżeli chcesz ją mieć, to niech to będzie opcja elektryczna, ponieważ taka "drabinka" ogranicza przepływy wody w instalacji, co nie pozwala na optymalną pracę tej pętli.

Decydując się na montaż pompy ciepła warto też wiedzieć, że ma ona swoje wymagania. Pompa potrzebuje minimalnego zładu wody uzależnionego od jej mocy. Jeżeli planujesz zakładanie głowic termostatycznych lub inteligentnego sterowania pozwalającego odcinać poszczególne pętle, lub inny rodzaj regulacji temperatury w każdym pomieszczeniu pamiętaj, aby zamontować także zbiornik buforowy pomiędzy pompą a instalacją ogrzewania podłogowego. W nowych domach jest on najczęściej nie potrzebny, pod warunkiem, że temperaturami w pomieszczeniach będziemy sterować regulując przepływ na rotametrach, co pozwala na obniżenie temperatury na konkretnej pętli. Wtedy efektywność dobrze dobranej pompy ciepła będzie najwyższa.

W nowobudowanych domach każdy metr kwadratowy ma znaczenie, więc już na etapie projektu warto zastanowić się nad przestrzenią potrzebną na "kotłownię". Pompa ciepła typu monoblok mimo, że zawiera w sobie większość elementów pozwalających na pracę urządzenia, to dalej wymaga montażu także części urządzeń w środku, chociażby zbiornika CWU (centralnej wody użytkowej), a także innych urządzeń pozwalających na bezpieczną pracę. Jednym z bardzo dobrych rozwiązań są szafy hydrauliczne, które mają wygląd większej lodówki, a zawierają wszystkie niezbędne elementy, aby pompa ciepła pracowała bez przeszkód łącznie ze zbiornikiem wody użytkowej. Pojemność zbiornika jest zależna od zamówionej szafy hydraulicznej, co nie zmienia faktu, że cała maszynownia zajmuje poniżej jednego metra kwadratowego.

Decydując się na instalację pompy ciepła w starszym budynku bardzo ważnym elementem jest jej prawidłowy dobór. Czasem lepiej jest zainwestować w ocieplenie, wymianę stolarki okiennej i inne zabiegi termomodernizacyjne niż montować pompę ciepła. Ustalmy jednak że chcemy skorzystać z programu czyste powietrze, a także ulgi termomodernizacyjnej (ulga w podatku dochodowym).

Do starszych budynków wyposażonych najczęściej w instalacje grzejnikowe są dedykowane wysokotemperaturowe pompy ciepła. Pompa ciepłą może ogrzewać budynek i pozwala na osiągnięcie temperatury zasilania nawet 55 stopni czyli taką jaką zapewniał nam kocioł stałopalny. Z tą różnicą że na potrzeby wody użytkowej nie musimy niczego rozpalać. W tym wypadku montując szafę hydrauliczną wyposażoną w zbiornik ciepłej wody użytkowej pomieszczenie kotłowni można przerobić na pralnię, spiżarnię lub każde inne czyste pomieszczenie. Brak węgla to brak brudu, sadzy i marnowania energii na dokładanie.

Załóżmy, że mamy instalację fotowoltaiczną która generuje nam nadwyżki energii co daje nam brak kosztów ogrzewania, albo najzwyczajniej mamy obawy przed likwidacją kotła na węgiel/gazowego. Może jesteśmy w posiadaniu kominka z płaszczem wodnym. Co wtedy? Czy drugie źródło przeszkadza w pracy pompy ciepła? Oczywiście nie. Chcąc zostawić poprzednie źródło ciepła warto zastanowić się jak ma ono współpracować z naszą pompą ciepła. Czy drugie źródło ma przejmować rolę głównego źródła ciepła od określonej temperatury, czy może wspierać pracę pompy ciepła?

Zdarza nam się montować pompy ciepła w budynkach które nie kwalifikują się do dotacji, ale też dotacja nie jest główną motywacją do montażu. Główną motywacją zazwyczaj jest efektywność pompy ciepła oraz wygoda w kwestii podgrzewania wody użytkowej, zdalne sterowanie i niższy koszt za energię elektryczną w porównaniu do zasilania drugiego źródła ciepła w okresie letnim i kiedy nie ma problemu z energią elektryczną. Może trudno w to uwierzyć, ale w Polsce cały czas są miejsca, gdzie zimą brakuje prądu nawet przez 2 dni.

Mamy różne rodzaje pomp ciepła. W "splicie" nic się nie wydarzy. Na wypadek przerw w zasilaniu pompy ciepła monoblokowe są wyposażone w systemy antyzamrożeniowe. W tym temacie mamy trzy najpopularniejsze rozwiązania:

a) zawory antyzamrożeniowe:

Działają w bardzo prosty sposób. Przy temperaturze medium (nie koniecznie wody) spadającej do temperatury 3°C zawór się otwiera i wypuszcza nasze medium czyli wodę lub inny roztwór zapobiegając większym uszkodzeniom. Jeżeli temperatura wzrośnie to zawór się zamknie. To rozwiązanie brzmi logicznie, ale niesie za sobą pewne ryzyko. Zawory są elementem mechanicznym który może zawieść.

b) roztwór glikolowy:

obniża temperaturę zamarzania ale zwiększa opory. Pompa ciepła potrzebuje więcej energii więc pracuje z mniejszą efektywnością, za to żadne z urządzeń nie jest zagrożone.

c) UPS i pompka cyrkulacyjna:

Jeżeli w Twojej okolicy nie zdarzają się przerwy w dostawie energii dłuższe niż 48 godzin to UPS odpala pompkę cyrkulacyjną wprawiającą wodę w ruch co uniemożliwia jej zamarznięcie. Oczywiście przy większej przerwie w dostawie energii należy zareagować podłączając agregat, albo najzwyczajniej ręcznie spuścić zaworem spustowym wodę z instalacji, czyli zrobić to, co zrobiłyby zawory antyzamrożeniowe. Tylko jak często zdarza się przerwa w dostawie prądu na 48 godzin podczas naszej nieobecności?

Z tych trzech rozwiązań najczęściej stosujemy UPS dal instalowanych przez nas pomp ciepła ponieważ system ten nie generuje oporów, czyli większego zapotrzebowania na energię na pompy ciepła, a jednocześnie zabezpiecza każde z urządzeń przed uszkodzeniem.

Przede wszystkim profilaktyka. Gwarancyjne przeglądy instalacji nie są wymysłem mającym na celu wyciągnięcie ostatniego grosza z kieszeni posiadacza pompy, tylko realna praca konserwacyjną.

Kto odpowiada za prawidłowe działanie pompy ciepła? Czy jeżeli temperatura powietrza zewnętrznego spadnie poniżej zera a moja pompa ciepła przestanie działać to co wtedy?

To najczęstsze rozterki nowych i potencjalnych użytkowników pompy ciepła. Na szczęście jak pompa ciepła będzie miała zaburzone funkcjonowanie to najczęściej system jest wyposażony w grzałki które dzięki energii elektrycznej podtrzymają nam temperaturę a także zagrzeją CWU (instalację ciepłej wody użytkowej)

Oferta pomp ciepła na rynku jest bardzo szeroka, ale i w niej mamy pewien specyficzny podział. Mamy pompy ciepła z serwisem i gwarancją producenta, ale mamy tez takie (także czołowe marki) gdzie gwarantem jest instalator.

Co to oznacza?

W wypadku kiedy nasze ogrzewanie nie działa, funkcja ogrzewania wody użytkowej pobiera nad wyraz dużo energii to możemy dzwonić do autoryzowanego serwisu, albo instalatora. W wypadku kiedy producent przysyła swój APS (autoryzowany punkt serwisowy) na uruchomienie lub odbiór pompy ciepła to właśnie APS przejmuje serwis (nie w każdym wypadku niestety) Jednak kiedy mamy awarię i okaże się, że naszym gwarantem jest tylko instalator a nie producent zadamy sobie pytanie: Ile kosztuje pompa ciepła i co otrzymuje w tej cenie? Rynek pomp ciepłą jest dynamiczny i niestety trochę już zepsuty. Ostatnia zima mimo, że łagodna pokazała jak wiele instalacji miało problemy.

Wybierając swoją pompę ciepła spośród wielu pomp ciepła sugerujemy się zastanowić jakim zaufaniem dążymy instalatora, a jakim producenta.

Z naszego doświadczenia najlepszym rozwiązaniem jest monoblok ponieważ zapewnia ogrzewanie i ma funkcję podgrzewania wody użytkowej. Pomimo szerokiego wyboru pomp ciepła na rynku, każda z instalowanych przez nas pomp ciepła ma serwis producenta. Jest to najbezpieczniejsze rozwiązanie. Nie działa woda użytkowa - dzwonię na serwis a nie do instalatora który może być 500 km dalej. Najlepszym wyborem jest dobrze dobrana pompa ciepła ze względu na oszczędność energii potrzebnej na ogrzewanie dlatego zanim wybierzemy markę, należy określić zapotrzebowanie na moc pompy ciepła. Jeżeli już wiemy jakie jest zapotrzebowanie energii cieplnej do ogrzania domu i na CWU pozostaje zapytać o bezpłatną wycenę. Zapoznaj się z pompami w naszej ofercie.